"PORK FREE" ≠ HALAL : BOLEHKAH ORANG ISLAM MAKAN DI RESTAURAN YANG MEMPAMERKAN LOGO "PORK FREE"

 

Dalam beberapa tahun kebelakangan ini, banyak premis makanan memaparkan label seperti “Pork Free” atau “No Pork No Lard”. Ramai yang bertanya: adakah orang Islam boleh makan di premis sebegini? Jawapan ringkasnya: tidak semestinya. Label “Pork Free” sekadar menyatakan tiada babi atau lemak babi digunakan—ia bukan pengesahan halal. Untuk faham sebabnya, kita perlu lihat maksud halal yang sebenar serta rangka peraturan yang berkuat kuasa.

Apa maksud “halal” yang sebenar?

Menurut garis panduan pengguna MUIS (Singapura), sesuatu produk/ makanan dikira halal hanya jika (i) tiada komponen haiwan yang haram atau tidak disembelih menurut syarak, (ii) bebas daripada bahan najis/ tidak halal walau dalam kuantiti kecil, dan (iii) diproses menggunakan peralatan serta fasiliti yang bebas daripada pencemaran silang dengan bahan tidak halal. Hal ini menekankan kawalan rantaian bekalan, ramuan, proses penyediaan, dan sanitasi—bukan sekadar ketiadaan babi. Majlis Ugama Islam Singapura

Mengapa “Pork Free” tidak mencukupi?

Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM) pernah mengingatkan bahawa label seperti “pork free” atau “bebas arak” bukan bukti makanan itu selamat untuk Muslim jika premis berkenaan tiada sijil halal. Antara isu yang kekal “meragukan” ialah status daging/ayam (mungkin tidak disembelih mengikut syarak), bahan tambahan/ perencah berasaskan haiwan, serta risiko pencemaran silang di dapur bercampur. Sinar Daily

Pandangan ini selari dengan penegasan Majelis Ulama Indonesia (MUI) pada April 2025: tuntutan “No Pork No Lard” yang lazim dipaparkan restoran bukan jaminan halal, kerana masih wujud risiko pada sumber daging, bahan perasa/ekstrak, gelatin, emulsifier, alkohol dalam masakan/ pencuci mulut, dan kaedah penyediaan. LPH LPPOM

Apa kata undang-undang di Malaysia?

Di Malaysia, penggunaan istilah dan penandaan “halal” dikawal oleh Akta Perihal Dagangan 2011 dan perintah berkaitan. Makanan/produk yang ingin menggunakan deskripsi halal mesti disijilkan oleh JAKIM atau MAIN dan ditandakan dengan logo halal yang sah. Menimbulkan gambaran mengelirukan bahawa sesuatu makanan “boleh dimakan Muslim” tanpa asas pensijilan juga merupakan satu kesalahan. Consumer Affairs Ministry+1

Adakah pensijilan halal mandatori?

Setakat ini, pensijilan halal tidak diwajibkan secara menyeluruh untuk semua premis (walaupun ada perbincangan dasar dari semasa ke semasa). Justeru, banyak premis memilih memaparkan “Pork Free” sebagai isyarat pemasaran, namun ia tidak menggantikan sijil halal yang melalui audit menyeluruh. Free Malaysia Today+1

Jadi… bolehkah makan di restoran “Pork Free”?

Dari perspektif syarak dan pematuhan, pilihan paling selamat bagi Muslim ialah hanya makan di premis yang mempunyai sijil halal Malaysia (JAKIM/MAIN) yang sah—kerana pensijilan itu merangkumi semakan ramuan, pembekal, proses, kebersihan, peralatan, kawalan pencemaran silang, latihan kakitangan, dan pemantauan berkala. Halal JAKIM

Jika berada dalam situasi tiada pilihan selain premis “Pork Free”, pertimbangkan langkah berhati-hati berikut (bukan jaminan halal, sekadar usaha mengurangkan syubhah):

1. Tanya sumber daging/ayam – adakah daripada pembekal bersijil halal? Ada bukti invois/ label? (Elakkan jika ragu). Sinar Daily

2. Semak ramuan proses – stok, sos, perasa, gelatin, emulsifier, shortening, dan lain-lain. Banyak bahan ini berisiko berasal daripada haiwan tidak disembelih/ tidak halal. LPH LPPOM

3. Lihat operasi dapur – adakah alkohol digunakan dalam masakan/pencuci mulut? Adakah peralatan dan minyak goreng dikongsi dengan bahan tidak halal? LPH LPPOM

4. Utamakan menu sayuran/laut yang ringkas dan minta disediakan dengan peralatan bersih yang tidak bersentuhan dengan bahan syubhah (jika premis bersetuju), namun ketahuilah risiko pencemaran silang masih wujud. Majlis Ugama Islam Singapura

Kesimpulan

Label “Pork Free” hanya bermaksud tiada babi/lemak babi, tetapi tidak memadai untuk memenuhi definisi halal yang menuntut kawalan menyeluruh terhadap ramuan, rantaian bekalan, proses penyediaan dan kebersihan peralatan. Bagi mengelakkan syubhah, pilihlah premis bersijil halal JAKIM/MAIN. Jika tiada, keputusan kembali kepada pertimbangan peribadi—namun ambillah langkah berhati-hati dan elakkan jika masih ragu. “Tinggalkan yang meragukan kepada yang tidak meragukan.” Consumer Affairs Ministry+1

Rujukan utama (terkini & berautoriti):

– MUIS, “For Consumers” (definisi halal & keperluan proses). Majlis Ugama Islam Singapura

– Sinar Daily: Kenyataan pegawai Bahagian Hab Halal JAKIM mengenai label “pork free” bukan jaminan halal (12 Jun 2023). Sinar Daily

– Halal MUI: “No Pork No Lard… Not a Guarantee of Halalness” (23 Apr 2025). LPH LPPOM

– KPDN/Perihal Dagangan: Keperluan pensijilan/penandaan halal & larangan gambaran mengelirukan (Akta 730 & Perintah berkaitan). Consumer Affairs Ministry+1

– Perbincangan dasar semasa: pensijilan halal tidak mandatori (laporan 2024–2025). Free Malaysia Today+1