Struktur fizikal manusia, haiwan atau tumbuh-tumbuhan menyingkap pelbagai 'rahsia' hukum alam yang sukar diungkapkan dengan pandangan mata kasar. Kelebihan struktur dalaman tersebut ialah ia tidak memerlukan sebarang mekanisme mekanikal untuk berfungsi dengan baik sekali gus menimbulkan minat mendalam terhadap penerokaan keajaiban anatomi. Bahkan, penuntut-penuntut ilmu sains dan perubatan boleh dikatakan antara insan paling istimewa di muka bumi ini apabila berkesempatan merasai pengalaman merungkai fungsi struktur fizikal manusia, haiwan ataupun tumbuh-tumbuhan. Bagaimanapun, kekurangan kadaver menyukarkan proses menguasai selok-belok diseksi bagi memahirkan diri mengenali struktur dan fungsi dalaman manusia terutamanya penuntut-penuntut perubatan yang bakal menjadi doktor. Menyedari kepentingan ini, seorang pakar anatomi, Dr. Gunther von Hagens telah memperkenalkan teknik plastinasi dalam mengawet tubuh manusia semasa bekerja di Institut Anatomi Universiti Heidelberg, Jerman pada lewat tahun 1970-an.
Kebelakangan ini, spesimen plastinasi yang diperkenalkan oleh Dr. Gunther von Hagens melalui syarikat, Gubener Plastinate GmbH mendapat perhatian dunia terutamanya universiti-universiti dan institusi-institusi perubatan. Secara asasnya, Plastinator Gubener Plastinate GmbH, Dr. Vladimir Chereminskiy menjelaskan, plastinasi adalah teknik pengawetan inovatif yang dibangunkan Dr. Gunther von Hagens. Plastinasi merupakan kaedah pengawetan tisu biologi iaitu menggantikan cecair dan lemak di dalam tisu badan dengan menggunakan polimer atau dikenali sebagai cecair plastik. Melalui kaedah ini, ia membolehkan pengawetan dilakukan ke atas tisu dan organ yang telah dikeluarkan daripada badan serta pada keseluruhan badan manusia," katanya kepada Kosmo! ketika ditemui pada Seminar Plastinasi Dalam Pengajian di Universiti Teknologi Mara (UiTM), Selayang, baru-baru ini. Seminar itu dianjurkan Modiezham Sdn. Bhd. Seperti rekaan inovatif lain, beliau memberitahu, plastinasi perlu melalui beberapa proses terlebih dahulu sebelum dapat digunakan dalam bidang saintifik.
Larutan polimer
Langkah pertama yang perlu dilalui adalah proses pengawetan dengan memasukkan formalin ke dalam arteri badan untuk menghapuskan bakteria dan menghentikan pereputan spesimen berkenaan. Dengan menggunakan peralatan diseksi, kulit, lemak dan sambungan tisu akan diubah untuk menyiapkan struktur anatomi.. Dalam langkah pertama itu, beliau menambah, cecair dan lemak boleh larut dikeluarkan dengan diawet menggunakan aseton. Katanya, proses kedua ialah menggantikan aceton dengan larutan polimer. Langkah kritikal memasukkan polimer cecair dalam setiap sel digelar sebagai pengisitepuan paksaan vakum. Spesimen diletakkan ke dalam kebuk vakum dan tekanan diturunkan sehingga suhu didih pelarut. Ini membolehkan keadaan vakum dalam spesimen dimasuki cecair polimer. Selepas proses pengisitepuan paksaan vakum tubuh tersebut akan diolah kepada kedudukan yang dikehendaki pelanggan sebelum melalui proses pengerasan. Lazimnya, ia akan mengambil masa antara enam hingga 12 bulan bergantung kepada saiz dan kerumitan untuk menyiapkan spesimen berkenaan. Bagaimanapun, beliau memberitahu, setiap spesimen yang dibangunkan akan mengikut kehendak pelanggan.
Dalam pada itu, Pengurus Besar Von Hagens Dalian Plastination Ltd., (Dalian) China, Kentaro Nozaki menjelaskan, berbanding kaedah sebelum ini kaedah plastinasi akan menjadikan spesimen yang dihasilkan lebih mesra alam dan tahan lama. Melalui plastinasi, spesimen tersebut tidak mudah rosak, berbau, struktur tidak berubah dan kering. Malah, ia boleh dibawa ke mana-mana dengan mudah. Selain itu, penuntut-penuntut akan lebih memahami anatomi manusia apabila menggunakan spesimen plastinasi," katanya ketika ditemui.
Kadaver terurai
Sebelum ini, kadaver direndam dalam formalin yang diletakkan dalam botol. Kaedah ini bukan saja menyebabkan kadaver lama-kelamaan terurai bahkan agak sukar untuk memahami anatomi manusia. Kentaro menambah, spesimen yang digunakan dalam kaedah plastinasi ialah manusia ataupun haiwan sebenar. Secara tidak langsung, beliau berkata, spesimen tersebut lebih nyata malah penuntut-penuntut boleh melihat struktur dalaman. Saraf otot, jantung, paru-paru dan organ-organ lain dapat dipegang dan diteliti dengan lebih jelas menggunakan kaedah ini. Ia sudah tentu satu kelebihan berbanding hanya melihat gamba rajah di dalam buku-buku," ujarnya lagi. Kentaro memberitahu, kesemua tubuh manusia yang digunakan diperoleh melalui program derma tubuh untuk plastinasi. Ia sama seperti program menderma organ tetapi melibatkan tubuh manusia.
Kebanyakan daripada penderma tersebut berharap tubuh mereka akan dapat memberi kebaikan dan faedah kepada dunia selepas mereka mati. Selain daripada itu, beliau menambah terdapat juga zoo-zoo yang menderma haiwan yang telah mati untuk dijadikan spesimen untuk tujuan saintifik. Sementara itu, Pengarah Pemasaran Modiezham Sdn. Bhd., Mohammad Izham Ismail, berkata dia mengambil masa kira-kira dua tahun untuk mendapat kepercayaan Dr. Gunther von Hagens sebagai pembekal spesimen-spesimen plastinasi di negara ini. Dia agak berhati-hati dalam pemilihan pembekal spesimen-spesimen ini kerana selepas dua tahun baharu kami mendapat kebenaran secara rasmi menjadi pembekal tunggal pertama mereka. Ia merupakan satu penghargaan dan berharap dapat menjadi pembekal bukan sahaja di negara ini tetapi di Asia Tenggara," katanya.
Mohammad Izham menambah, pembabitannya dalam bidang tersebut adalah untuk membantu melahirkan graduan perubatan cemerlang di negara ini. Kita mendapati semakin banyak fakulti-fakulti perubatan yang memerlukan kadaver untuk memastikan kecemerlangan graduan dan agak sukar mendapati di negara ini. Justeru itu, kita berharap dengan menjadi pembekal spesimen-spesimen plastination ia dapat membantu mengatasi masalah ini kerana ia lebih tahan lama dan mudah dikendalikan mereka," ujarnya. Katanya, ia sejajar dengan seruan kerajaan dalam menjadikan negara ini dikenali sebagai pelancongan perubatan. Sementara itu, pendakwah bebas, Datuk Mohd. Daud Che Ngah menjelaskan dari perspektif Islam, mayat orang Islam tidak boleh digunakan untuk diuji kaji biarpun untuk tujuan perubatan. Beliau memberitahu hukumnya haram kerana perbuatan itu akan menyakiti mayat tersebut. Dalam pada itu, beliau turut memberitahu mayat orang Islam juga tidak boleh diawet kerana hukumnya adalah haram di sisi Islam. Bagaimanapun, pendermaan organ adalah diharuskan dengan syarat si mati mewasiatkannya.
Sila berikan komen anda. Terima kasih.
SUMBER
KOSMO ONLINE
20 FEBRUARI 2012
