ISU UMUM : MENGAPA NAMANYA BUKAN NEGERI-NEGERI BERSATU AMERIKA SYARIKAT?

Untung Sabut Timbul

Mengapakah kita panggil United States of America (USA) sebagai Amerika Syarikat (AS) dan bukannya Negeri-negeri Bersatu Amerika (NBA)? Ada seorang Ahli Dewan Undangan Negeri dalam catatan di Facebooknya mempersendakan penggunaan nama Amerika Syarikat dalam Bahasa Malaysia yang dianggapnya salah dari segi bahasa, yang biginya patut disebut sebagai Syarikat Amerika. Syarikat Amerika bermaksud lain daripada Amerika Syarikat. Syarikat Amerika bermakna syarikat-syarikat perniagaan yang berpangkalan di Amerika Syarikat sedangkan Amerika Syarikat ialah nama negara berkenaan. Nama Amerika Syarikat dalam Bahasa Malaysia adalah betul bukan saja kerana ia adalah nama yang sudah sebati digunakan oleh penutur bahasa Melayu tetapi ia mempunyai latar belakang yang tepat dan tidak ada silapnya. Walaupun ia kelihatan ganjil berbanding dengan nama-nama negara yang lain apabila digunakan dalam Bahasa Malaysia. Hakikatnya, nama-nama negara di dunia dalam Bahasa Malaysia mempunyai latar belakangnya tersendiri dan masing-masing kemudian kekal menjadi perkataan yang baku untuk digunakan. Amerika Syarikat sememangnya bermaksud ‘Amerika yang bersatu’, atau ‘Amerika yang bersekutu’. Atau lebih tepat lagi ‘negeri-negeri Amerika yang bersatu atau bersekutu’.

Sememangnya ‘united’ dalam United States of America bermaksud bersatu seperti mana ‘bersatu’ dalam United Nations Organisation (UNO), dalam Bahasa Malaysianya ialah Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu (PBB). Kini orang lebih biasa menyebut United Nations (UN) secara pendek. Tetapi ‘united’ itu juga boleh bermaksud ‘bersekutu’. Ini kerana Amerika Syarikat sememangnya sebuah negara persekutuan, seperti juga Malaysia. Bagaimanapun, dalam bahasa Inggeris, persekutuan disebut sebagai federation. Federation of Malaya, umpamanya diterjemahkan menjadi Persekutuan Tanah Melayu. Maka ‘united’ dalam United States of America itu boleh juga disebut sebagai Persekutuan Negeri-negeri Amerika atau Persekutuan Amerika saja. Tetapi mengapakah dalam Bahasa Malaysia disebut Amerika Syarikat? Dari manakah datangnya perkataan syarikat yang kini merujuk kepada syarikat perniagaan, dan merupakan terjemahan kepada perkataan company dalam Bahasa Malaysia? Tambahan pula, Amerika Syarikat adalah satu-satunya negara di dunia yang ada perkataan syarikat sedangkan banyak lagi negara lain di dunia yang ada perkataan ‘united’.

Umpamanya United Arab Emirates menjadi Emiriah Arab Bersatu, tidak pula Emiriah Arab Syarikat. Dalam hal ini, perlu diingat bahawa bahasa berkembang menurut zaman. Maka begitu juga istilah dan perkataan yang digunakan untuk menamakan negara. Nama Amerika Syarikat mula muncul ketika bahasa Melayu yang digunakan di negara ini belum berkembang dan dibakukan. Bahasa Melayu di Tanah Melayu belum menjadi bahasa moden. Tulisan bahasa Melayu adalah dalam bentuk jawi. Maka nama-nama negara dalam bahasa Inggeris akan dicetak rumi menurut perkataan asalnya. Maka pada awalnya, United States of America akan dicetak seperti asalnya juga kerana tidak ada terjemahan ke dalam bahasa Melayu. Tentu pada detik-detik awal kemodenan ini, yang sekitar awal abad ke-20, istilah-istilah bahasa Melayu baru mengikut perkembangan bahasa di Indonesia. Tetapi ketika itu Indonesia sendiri tidak wujud lagi, yang ada hanyalah Hindia Timur Belanda. Indonesia belum merdeka. Cumanya pada 28 Oktober 1928, Sumpah Pemuda dilaungkan dengan komitmen bahawa bangsa-bangsa Hindia Timur Belanda mengisytiharkan diri mereka memiliki satu negara iaitu Indonesia, satu bangsa iaitu bangsa Indonesia dan satu bahasa iaitu bahasa Indonesia.

Maka Bahasa Indonesia itu berteraskan bahasa Melayu, dan sejak itu mereka berusaha mengembangkan bahasa itu dan mencipta istilah-istilah baru termasuklah nama-nama negara. Sebelum itu di Indonesia, pada tahun 1912, telah ditubuhkan Sarekat Dagang Islam yang kemudian dikenali sebagai Sarekat Islam (SI) saja. Ia dikenali sebagai pertubuhan politik pertama di Indonesia dan kemudian memperjuangkan kemerdekaan untuknya. Perkataan ‘sarekat’ itu berasal daripada bahasa Arab, bermakna pakatan atau persekutuan. Iaitu daripada banyak, menjadi satu. Perkataan-perkataan Arab seperti syirik, musyarakah dan masyarakat berkaitan dengan syarikat. Di Indonesia, perkataan ini dieja dengan sarekat atau serikat. Tetapi dalam tulisan jawi termasuk yang digunakan di Tanah Melayu, ia menjadi syarikat. Maka asalnya ia bermaksud persatuan, pertubuhan atau apa saja pakatan dan kerjasama. Tidak semestinya syarikat perniagaan. Maka untuk syarikat perniagaan disebut sarekat dagang seperti mana nama asal Sarekat Dagang Islam itu. Maka apabila berdepan dengan nama United States of America, maka adalah tidak menghairankan, mereka menterjemahkannya sebagai Amerika Serikat, di mana istilah ini terus digunakan di Indonesia.

Bagi PBB pula, mereka menggunakan istilah Perserikatan Bangsa-bangsa. Maka pada awal lagi, di Tanah Melayu, istilah Amerika Serikat itu juga diguna pakai, tetapi ditulis dalam tulisan jawi. Apabila Tanah Melayu mula menggunakan tulisan rumi, maka ia menjadi Amerika Syarikat. Justeru istilah ini telah dibakukan dan terus digunakan sekarang. Tetapi terhadap PBB, bahasa Melayu tidak mengikut jejak Indonesia. Maka UMNO tidaklah menjadi Persyarikatan Kebangsaan Melayu, sebaliknya disebut sebagai Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu. Maka selepas daripada itu, apabila ada ‘united’ disebutlah sebagai bersatu. Umpamanya United Arab Republic (UAR) menjadi Republik Arab Bersatu. Tetapi ada negara yang tidak diterjemahkan. Umpamanya United Kingdom. Begitu juga dengan Great Britain. Nama penuh negara itu ialah United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland. Tetapi dalam Bahasa Malaysia, ia disebut United Kingdom saja. Kalau diterjemahkan secara tepat, maka ia menjadi Negara Beraja Britain Raya dan Ireland Utara. Tetapi dalam Bahasa Malaysia. Ia kekal dengan istilah asal. Cuma perkataan ‘north’ pada Ireland diterjemahkan menjadi utara.

Perlu disebut perbezaan antara United Kingdom dan Great Britain. UK merujuk gabungan Great Britain dan Ireland Utara. Sementara Great Britain terdiri daripada England, Scotland dan Wales. Tetapi dalam Bahasa Indonesia, nama United Kingdom penuh itu diterjemahkan menjadi Perserikatan Kerajaan Britania Raya dan Irlandia Utara. Tetapi mereka menyebut Kerajaan Serikat ataupun Britania Raya. Sekali lagi perkataan serikat timbul. Istilah kerajaan dalam Bahasa Malaysia dengan Bahasa Indonesia berbeza. Kerajaan adalah terjemahan daripada government. Tetapi dalam bahasa Indonesia, kerajaan bermaksud kingdom. Government diterjemahkan sebagai pemerintah. Semua bahasa mempunyai perkataan masing-masing dan termasuklah nama-nama negara. Dalam Bahasa Malaysia secara turun temurun, United States of America telah pun disebut sebagai Amerika Syarikat. Hormatilah bahasa kebangsaan kita.

SUMBER

MINGGUAN MALAYSIA

25 SEPTEMBER 2011