PROF. IR. DR. KAMAL NASHARUDDIN MUSTAPHA
Naib Canselor Universiti Tenaga Nasional
(Uniten).
Utusan Malaysia Online, 13 Februari 2016
Pada 11 November 2015, satu sidang
dialog bersama Datuk Seri Abdul Wahid Omar berhubung Skim Latihan 1Malaysia
(SL1M) telah diadakan. Fokus utamanya untuk meningkatkan kolaborasi di antara
pihak universiti dan industri ke arah melahirkan graduan yang memenuhi
keperluan industri serta menyelesaikan masalah graduan tidak mendapat
pekerjaan. Universiti memainkan peranan signifikan sebagai tapak percambahan
ilmu menerusi pengajaran dan penyelidikan yang berasaskan keperluan semasa
dalam konteks pembangunan bangsa dan pembinaan negara. Fungsi utama institusi
pengajian tinggi (IPT) adalah menyediakan modal insan yang kompeten bagi
keperluan pelbagai sektor pekerjaan.
Seiring dengan pembangunan negara menuju
Wawasan 2020, universiti perlu lebih agresif memastikan aspirasi murni ini
tercapai. Bagaimana? Adakah cukup dengan melipatgandakan pengajaran dan
penyelidikan semata-mata? Jawapan kepada persoalan ini amat berkait rapat
dengan Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia (Pendidikan Tinggi) 2015-2025,
yang akan mengubah landskap pengajian tinggi di Malaysia. Pelan ini telah
mencetuskan gelombang transformasi yang turut melibatkan industri dalam
memperkasakan kewibawaan universiti di negara ini. Isu jaringan
universiti-industri yang hangat diperkatakan kebelakangan ini adalah
bertunjangkan konsep hubungan simbiotik di antara kedua-dua entiti. Hubungan
ini diperkukuhkan menerusi kelahiran graduan serba lengkap serta mampu memacu
inovasi produk dan perkhidmatan yang disediakan oleh industri. Menyedari hakikat
ini, kerajaan sentiasa mengiktiraf kepentingan universiti sebagai elemen
strategik dalam pembangunan ekonomi.
Justeru, universiti tempatan perlu lebih
proaktif mewujudkan kerjasama strategik bersama industri pada peringkat
kebangsaan, serantau dan antarabangsa. Tidak dapat disangkal lagi bahawa
kolaborasi universiti-industri merangkumi konteks yang lebih luas bukan sahaja
aktiviti pengkomersialan produk malah melibatkan aspek pembangunan kurikulum,
kerjasama pintar, penempatan bersilang (cross-fertilization) dan sidang dialog
universiti-industri. Pihak universiti boleh memperkukuhkan kerjasama dua hala
menerusi pemeteraian memorandum persefahaman (MoU) dan memorandum perjanjian
(MoA) dengan pelbagai pihak untuk membentuk satu jaringan strategik yang bukan
sahaja membentuk satu kerjasama formal universiti-industri malah membuka laluan
kepada banyak kebaikan bagi kedua-dua pihak.
Universiti sebagai pusat kecemerlangan
akademik amat bergantung kepada kerjasama strategik yang terjalin dengan
industri dalam pembentukan kurikulum pengajaran dan pembelajaran yang relevan
kepada keperluan industri. Ini akan meningkatkan kebolehpasaran graduan
tempatan.
Menteri Pendidikan Tinggi, Datuk Seri
Idris Jusoh pernah menyuarakan bahawa kolaborasi sebegini bukan sahaja akan
memperkukuhkan program akademik yang ditawarkan malah memastikan mahasiswa
tidak berdepan masalah mendapatkan pekerjaan sebaik sahaja menamatkan
pengajian. Dalam penggubalan kurikulum mahupun semakan semula kurikulum program
akademik yang ditawarkan, maklum balas pihak industri amat dititikberatkan.
Pihak universiti melantik Panel
Penasihat Industri bagi menilai sejauh mana program yang ditawarkan memenuhi
keperluan industri. Di Uniten misalnya, jemaah panel ini merangkumi nama-nama
yang disegani dalam agensi kerajaan dan korporat di Malaysia. Dalam sidang
penasihat yang diadakan dua kali setahun, ahli-ahli panel akan memberi input
seperti penambahan elemen ilmu semasa yang perlu diterapkan kepada silibus
kursus yang ditawarkan bagi sesuatu program akademik agar ilmu dan mentaliti
bakal graduan yang dihasilkan dapat menepati citarasa bakal majikan.
Pelantikan Profesor Adjung dalam
kalangan tokoh tersohor bidang pentadbiran awam dan korporat turut meluaskan
perspektif mahasiswa dan warga kerja akademik terhadap keperluan semasa dunia
luar menerusi sidang dialog, forum dan syarahan perdana. Usaha sebegini akan
meningkatkan kredibiliti program akademik yang ditawarkan kerana pandangan
pemegang taruh (stakeholders) sentiasa diberi perhatian utama oleh pihak universiti.
Dari sudut penyelidikan pula, kerjasama strategik universiti-industri bertitik
tolak daripada perubahan ekonomi global yang memerlukan syarikat-syarikat
korporat bergerak seiring dengan penemuan terbaru dalam setiap jurusan ilmu.
Hakikatnya, peningkatan ilmu dan pembangunan teknologi bergantung kepada
kelengkapan infrastruktur dan kepakaran penyelidikan yang terdapat di
universiti.
Kerjasama dalam bidang penyelidikan
boleh dilihat dari dua perspektif utama. Pertama, pihak industri memerlukan
platform untuk penyelidikan bersama bagi menghasilkan sesuatu produk
berteknologi tinggi. Jika diperhalusi perkara ini, kita juga boleh menyimpulkan
bahawa penglibatan industri akan menjana pendapatan universiti menerusi
ganjaran yang diperoleh daripada pemindahan hak milik paten hasil
pengkomersialan produk penyelidikan. Ini sudah pasti akan mengurangkan
kebergantungan pihak universiti terhadap pemegang taruh dalam membiayai operasi
dan penyelenggaraan makmal-makmal penyelidikan. Sebagai contoh, Uniten dengan
kerjasama TNB Research Sdn. Bhd. telah menjalankan kajian untuk
mempertingkatkan keupayaan operasi TNB dari segi pengurangan impak stesen
janakuasa terhadap alam sekitar, kualiti tenaga yang dihasilkan serta kaedah
peningkatan produktiviti stesen janakuasa.
Kedua, pihak industri kadangkala
mempunyai makmal termaju yang tersendiri tetapi tidak mempunyai kepakaran
dalaman. Justeru, industri bergantung kepada kepakaran penyelidik di universiti
bagi inovasi produk mereka manakala pihak universiti pula meraih reputasi tinggi
menerusi peningkatan jumlah dana penyelidikan. Ini bertepatan dengan model
kerjasama strategik di antara universiti, industri dan agensi-agensi kerajaan
iaitu Public-Private Research Network (PPRN) yang dilancarkan kerajaan pada
awal 2015. Tenaga pakar di universiti boleh menawarkan jalan penyelesaian atau
kaedah penambahbaikan industri berdasarkan pendekatan yang sesuai dengan
konteks perniagaan semasa. Secara tidak langsung, pihak industri mengurangkan
kebergantungan terhadap pakar runding asing dan sekali gus menjimatkan kos
bagi khidmat runding tersebut. Kolaborasi universiti-industri juga membolehkan
mobiliti kerjaya di antara kedua-dua pihak. Para pelajar boleh ditempatkan di
syarikat-syarikat yang telah dikenal pasti bagi latihan industri mengikut
bidang yang dikehendaki. Sebagai contoh, TNB menawarkan tempat bagi latihan
industri untuk para pelajar Uniten menerusi program Better Brighter.
Begitu juga dengan warga kerja akademik
dan industri boleh menjalani penempatan bersilang bagi mendalami kepakaran,
mempertingkatkan keberhasilan dan mencontohi budaya prestasi tinggi. Kolaborasi
universiti-industri adalah elemen yang tidak boleh dipisahkan daripada dunia
pengajian tinggi di Malaysia. Kerjasama strategik ini bukan sahaja memanfaatkan
kedua-dua pihak bahkan masyarakat amnya menerusi inovasi produk serta
teknologi. Menyedari perubahan pantas dalam industri di era globalisasi ini,
program akademik yang ditawarkan oleh universiti haruslah relevan dengan
keperluan semasa dan perubahan dalam sesuatu lapangan industri. Hanya menerusi
jalinan kerjasama yang utuh di antara universiti dan industri akan memastikan
kelestarian kedua-dua pihak di zaman yang serba kompetitif ini.