Oleh NURUL ANUAR KARI
Bidang Keberhasilan Utama Negara (NKRA) pengangkutan awam di kawasan bandar di bawah Kementerian Pengangkutan dilihat amat penting dalam menyelesaikan masalah kesesakan lalu lintas dan penurunan mendadak pengguna pengangkutan awam. Jumlah penumpang mencatatkan penurunan dari 37 peratus pada 1985 kepada 20 peratus pada 1997 dan akhirnya menjunam sekitar 10 peratus pada 2008. Walaupun peningkatan jumlah penduduk menambah kesesakan lalu lintas, pengguna dilihat kurang gemar menggunakan pengangkutan awam kerana terpaksa berasak-asak di waktu puncak di samping berdepan perkhidmatan kurang cekap seperti pembatalan, kerap lewat dan kesukaran mendapatkan pengangkutan awam. Situasi ini paling jelas untuk transit aliran ringan (LRT) Kelana Jaya yang beroperasi pada kadar 180 peratus kemampuannya serta Komuter KTM pada kadar 140 peratus kemampuannya.
Perdana Menteri sendiri dilaporkan telah meletakkan keutamaan untuk peningkatan 25 peratus penumpang pengangkutan awam di Lembah Klang menjelang 2012 terutamanya di waktu puncak antara 7 dan 9 pagi. Untuk 2010, NKRA ini menetapkan sasaran peningkatan 15 peratus jumlah pengguna pengangkutan awam untuk 2010 iaitu peningkatan 251,184 orang penumpang berbanding 226,184 orang pada 2009. Untuk itu, 200 bas baru akan ditambah bersama 26 set rel empat gerabak untuk laluan Kelana Jaya, tambahan 4,000 petak meletak kenderaan di stesen rel dan menaik taraf 800 hentian bas. Selain pembinaan terminal pengangkutan bersepadu (ITT) Bandar Tasik Selatan, langkah sokongan lain termasuklah mendorong pengendali pengangkutan menggunakan sistem tanpa tunai, sekatan untuk kenderaan berat di kawasan pusat perniagaan di waktu puncak serta menolak pembaharuan cukai jalan bagi pemandu dengan saman tertunggak.
Antara kejayaan utama 2010 adalah peningkatan jumlah penumpang LRT kepada 2.43 juta orang sementara jumlah pengguna pengangkutan awam melangkaui sasaran awal kepada 17 peratus. Ini disumbang penggunaan 22 set rel empat gerabak di laluan Kelana Jaya sementara baki empat set rel akan dihantar secara berperingkat bersama tambahan sembilan set sebelum pertengahan 2011. Selain itu, kesesakan lalu lintas dikurangkan selepas lebih 500 bas ekspres berjaya dilencongkan setiap hari dari pusat bandar Kuala Lumpur ke ITT lain seperti di Bandar Tasik Selatan. Sebanyak 634 hentian bas di Lembah Klang berjaya dinaik taraf dengan baki 166 hentian bas akan dinaik taraf bersama 440 lagi hentian sepanjang tahun ini. Menjelang 2012, NKRA ini juga diharap dapat meningkatkan kemampuan komuter KTM dan LRT sebanyak dua kali ganda dengan jangkaan satu komuter KTM setiap 7.5 minit berbanding satu setiap 15 minit sekarang.
Sasaran ini akan disokong dengan permulaan operasi empat set tren elektrik pelbagai guna (EMU) enam gerabak menjelang Disember ini sementara 34 set lagi akan dihantar secara berperingkat sebelum pertengahan 2012. Perkhidmatan bas pula akan disokong tiga ITT iaitu di Bandar Tasik Selatan yang mula beroperasi pada 1 Januari lalu serta ITT Gombak dan ITT Sungai Buloh yang dijangka siap pada 2012. Keutamaan untuk laluan bas di 12 koridor utama sekitar Lembah Klang juga akan diperkenalkan secara berperingkat dan dijangka mampu melancarkan pergerakan enam hingga sembilan peratus (35,000 hingga 55,000 orang) penumpang di waktu puncak sebelah pagi. Rapid KL juga bakal menggandakan angkatannya apabila menerima tambahan 850 bas baru di samping menambah bas feeder ke stesen LRT serta perkhidmatan baru ke 53 laluan bas kurang tumpuan.
Namun, Laporan Tahunan Program Transformasi Kerajaan (GTP) 2010 mencatatkan teguran di dalam maklum balas Jawatankuasa Antarabangsa Penilaian Prestasi (IPR) berikutan perancangan NKRA ini tidak melibatkan agenda untuk secara langsung mendorong orang ramai tidak menggunakan kenderaan peribadi. Maklum balas itu turut mencadangkan pemansuhan subsidi petroleum sebagai langkah yang akan 'mendorong' orang ramai menggunakan perkhidmatan awam. Selain itu, ahli jawatankuasa yang juga Wakil Tetap IMF di Singapura, Ravi Balakrishnan mencadangkan Malaysia melihat model Delhi Metro di India sebagai contoh sistem transit aliran massa kawasan bandar yang berjaya. Ahli jawatankuasa tersebut serta pengasas Transparency International, Michael Hershman pula berpendapat penglibatan sektor swasta akan memberi nilai tambah dalam mencapai hasil yang lebih pantas dan berkesan.
"Kerjasama merupakan satu titik penting demi menjamin pencapaian terbaik, melalui kaedah paling berkesan dan dalam tempoh paling singkat," katanya. Pakar Pengangkutan Awam dan Ketua Program Pengurusan Persekitaran, Fakulti Sains Sosial dan Kemanusiaan, Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM), Profesor Dr. Abd. Rahim Md. Nor bagimanapun mengingatkan pihak berwajib supaya tidak mengabaikan aspek penyelenggaraan. "Dalam meningkatkan dan menambahbaik sistem pengangkutan awam, jangan pula kita lupakan penyelenggaraan bas dan kereta api sedia ada kerana sebahagian daripadanya kini kelihatan amat daif. "Sementara diganti unit-unit baru, pengangkutan awam sedia ada perlu dijaga untuk keselesaan dan kemudahan umum," tegasnya. Beliau turut mencadangkan pembinaan pangkalan data dan unit khas yang dapat memantau dan mengawal piawaian perkhidmatan pengendali pengangkutan seterusnya memudahkan perancangan pembangunan masa depan.
Seperti yang dinyatakan pihak penilai, tumpuan bukan sahaja perlu kepada peningkatan infrastruktur malahan usaha secara langsung 'memujuk dan menarik minat' orang ramai menggunakan apa yang telah disediakan. Bas dan rel sedia ada yang kelihatan uzur, sering rosak dan gagal menepati piawaian perkhidmatan juga perlu diberi perhatian kerana jika dibiar begitu sahaja, bukan sahaja NKRA ini akan gagal mencapai sasaran 25 peratus malahan mungkin akan kehilangan 17 peratus yang sedia ada.
UTUSAN MALAYSIA
31 MAC 2011
Tiada ulasan:
Catat Ulasan