Rencana ini ditulis
oleh :
NURUL ANUAR KARI
Sejajar dengan
perkembangan teknologi moden, sistem perbankan negara dan dunia kini bergerak
ke arah aplikasi digital bagi memudahkan urusan pelanggan. Secara positif,
langkah ini bukan sahaja menjimatkan penggunaan kertas dan meringkaskan proses
dokumentasi rekod, malahan mempercepatkan lagi urusan aliran tunai. Umum juga
sedar teknologi moden turut mendedahkan pelanggan bank kepada risiko pencurian
identiti mahupun mencuri duit di dalam akaun yang semakin kerap dilaporkan
media dari hari ke hari. Dari segi kewangan, kebanyakan simpanan dan pelaburan
pelanggan bank-bank dan institusi kewangan dilindungi dan kebiasaannya wang
yang hilang akan dipulangkan jika bukan atas kesalahan pelanggan. Bagaimanapun,
timbul pula persoalan tentang rekod kewangan dan maklumat pelanggan yang
sepatutnya menjadi rahsia sulit antara pemilik akaun dan pegawai bank sahaja.
Pembangunan sistem
komunikasi moden telah membolehkan pihak tertentu mengaut keuntungan besar
secara mudah dengan mengumpul dan menjual maklumat peribadi orang lain tanpa
kebenaran, walaupun cuma nombor telefon dan alamat e-mel. Beberapa tahun lalu,
timbul isu pihak tertentu menjalankan urus niaga menjual maklumat kewangan
individu milik orang awam di negara ini dan menjualnya kepada bank-bank
kononnya untuk memudahkan penilaian permohonan pinjaman mereka. Walaupun lebih
kerap melibatkan orang persendirian, baru-baru ini maklumat kewangan beberapa
individu berprofil tinggi pula didedahkan kepada umum oleh pihak dengan agenda
politik, melibatkan perincian aliran tunai dan pegangan milik peribadi dan juga
syarikat. Sekali lagi timbul persoalan, bagaimana maklumat sulit pelanggan yang
disimpan oleh pihak bank dan institusi kewangan begitu mudah disalin dan
diperoleh pihak luar tanpa kebenaran, sama ada secara digital mahupun hitam
putih?
Bukankah ini
pelanggaran kepercayaan serta amanah pelanggan dan pencabulan privasi mereka?
Bagaimana pula dengan tanggungjawab yang perlu dipikul pihak perbankan dan
pegawainya dalam kes sebegini terutamanya jika sistem perlindungan yang
disediakan begitu mudah diceroboh? Walaupun adanya saluran dan sistem
perundangan seperti Akta Bank dan Institusi-institusi Kewangan (BAFIA) 1989 dan
Akta Perbankan Islam serta Biro Perantaraan Kewangan (BPK) dan Biro
Pengantaraan Perbankan (BPP), kebimbangan umum masih berlegar apabila kes
serupa berterusan dilaporkan media massa. Tanpa penguatkuasaan dan tindakan
tegas terhadap institusi dan kakitangannya yang terlibat dengan kebocoran
maklumat sulit ini, orang ramai mungkin akan hilang kepercayaan untuk melabur
mahupun berurus niaga dengan bank-bank di negara ini kelak.
Pensyarah
Undang-Undang dan Perlembagaan Universiti Islam Antarabangsa Malaysia (UIAM),
Dr. Shamrahayu Abd. Aziz menjelaskan, setiap pelanggan perbankan dilindungi
dari segi hak asasi dan hak privasi. “Sebarang kebocoran maklumat tanpa
kebenaran adalah pelanggaran hak pengguna yang serius dan pelanggan berhak
mengambil tindakan undang-undang sewajarnya. Negara kita juga mempunyai kawalan
melalui akta-akta khusus untuk melindungi pengguna termasuk dalam aspek
maklumat peribadi," katanya. Menurutnya lagi, Bank Negara dan Kementerian
Kewangan juga boleh memantau mahupun menyiasat institusi kewangan terbabit
tetapi terhad kepada tahap tertentu dan banyak bergantung kepada komitmen
pegawai dan institusi kewangan itu sendiri.
Beliau memaklumkan,
perbuatan membocorkan maklumat peribadi kewangan tanpa kebenaran melibatkan kes
sivil dan undang-undang peribadi yang boleh dibawa terus ke mahkamah. “Seperti
mana jika ada pelanggan yang rasa teraniaya dengan contohnya syarikat telekomunikasi
yang didakwa menyebarkan nombor telefon mereka, mangsa boleh terus mengupah
peguam untuk membawa tuntutan ke mahkamah. Walaupun perlu membuat laporan
polis, kes sebegini kebiasaannya tidak melibatkan siasatan polis mahupun
Jabatan Peguam Negara dan mangsa boleh terus ke mahkamah jika merasakan diri
mereka teraniaya," jelasnya.
Bagi Profesor
Ekonomi, Fakulti Ekonomi, Kewangan dan Perbankan, Universiti Utara Malaysia
(UUM), Prof. Datuk Amir Baharuddin, membocorkan maklumat strategik dan peribadi
tanpa kebenaran pemiliknya adalah satu kesalahan dari semua sudut moral dan
perundangan. “Tindakan disiplin perlu diambil, bukan sahaja terhadap mereka
yang mendedahkan maklumat sulit itu malahan kepada institusi dan pegawai yang
terlibat. Bank Negara perlu menyiasat sebaiknya kes membocorkan maklumat
kewangan sebegini kerana jika terus berlaku, lama kelamaan akan menggugat
sistem perbankan negara," tegasnya.
Menurut beliau, orang
ramai dan juga organisasi luar akan hilang kepercayaan jika maklumat sulit yang
sepatutnya hanya diketahui pegawai bank kerap kali bocor ke tangan pihak ketiga
tanpa kebenaran pemiliknya. Dalam kes terbaru melibatkan individu berprofil
tinggi, beliau turut berharap disiasat jika ada pegawai di institusi kewangan
terbabit yang menyalahgunakan kedudukannya untuk agenda peribadi parti politik
atau individu tertentu. “Jika kerana politik dibocorkan maklumat pelanggan
institusi kewangan, ini satu kesalahan etika kerja yang besar, tiada siapa
berhak berbuat demikian. Bank dan institusi kewangan adalah pemegang amanah
kepada rekod dan tunai pelanggan mereka, perlulah bertanggungjawab dan menjaga
amanah itu," katanya.
Tambahnya, urus niaga
perbankan juga sebenarnya amat sensitif kerana melibatkan amanah duit dan harta
milik orang. Beliau menyamakan sebarang tindakan pegawai atau institusi itu
sendiri yang dianggap mengkhianati kepercayaan pelanggan mereka umpama rasuah
kerana dilakukan atas tujuan tidak elok. “Bukannya senang untuk mendapatkan
maklumat peribadi seseorang daripada institusi kewangan tetapi lebih elok jika
sebarang keperluan mendapatkan maklumat sulit sedemikian diletakkan di bawah
Bank Negara. Seperti mana sebelum ini ada pihak yang menjual maklumat peribadi
orang ramai kepada pihak bank, apa hak mereka untuk bermain dengan maklumat
rahsia rakyat," soal beliau.
Amir menegaskan,
mana-mana individu ataupun syarikat tiada hak untuk menjual sebarang maklumat
peribadi orang lain tanpa kebenaran dan adalah lebih elok jika urusan
melibatkan maklumat sedemikian diuruskan Bank Negara sahaja. Beliau juga
berharap pihak media sama ada media utama mahupun alternatif mengelak daripada
terlibat dalam menyebarkan maklumat sulit rekod kewangan individu demi menjaga
hak dan privasi mereka. “Pihak bank juga perlu bertanggungjawab jika berlaku
kesilapan atau salah laku di kalangan pegawai mereka termasuk menyiasat dan
memberi pampasan sewajarnya tanpa perlu pelanggan ke mahkamah. Jika tidak,
setiap pelanggan yang merasakan amanah itu telah dilanggar, berhak mengambil
tindakan undang-undang bagi menuntut ganti rugi terhadap pihak yang
terlibat," ujarnya.
Sila berikan komen
anda. Terima kasih.
Sumber
Utusan Malaysia
16 Mei 2012
Tiada ulasan:
Catat Ulasan