Oleh MUHAMMAD AFIFI
ABDUL RAZAK
afifi@uum.edu.my /
afifirazak@gmail.com
Pensyarah sains
politik, Pusat Pengajian Antarabangsa,
Kolej Undang-undang,
Kerajaan dan Pengajian Antarabangsa,
Universiti Utara
Malaysia.
Kejayaan peranan
antarabangsa Malaysia pada hari ini ialah usahanya dalam konteks penyelesaian
konflik serantau dan antarabangsa semasa. Sebagai sebuah negara yang cintakan
keamanan dan keselamatan sejagat, Malaysia sangat perihatin terhadap pelbagai
isu dan konflik yang boleh menjejaskan keamanan negara, serantau dan
antarabangsa. Malaysia telah berjaya membuktikan kepada dunia bahawa strategi
pengurusan konflik secara aman telah berjaya membantunya menghapuskan ancaman
komunis dalam negara.
Di peringkat
serantau, Malaysia telah bekerjasama dengan negara-negara yang berjiran
dengannya serta menggunakan platform ASEAN bagi menguruskan pelbagai konflik
yang berlaku di sekitar sempadannya. Selepas beberapa tahun, usaha diplomasi Malaysia
ini telah terbukti berjaya.
Sebagai contoh,
peranan Malaysia dalam mengurus dan menyelesaikan konflik di Pulau Mindanao,
selatan Filipina telah mendapat pujian daripada banyak pihak, pemerhati
antarabangsa serta PBB. Misi diplomasi Malaysia di Pulau Mindanao berakhir
dengan termeterainya proses damai antara Bangsamoro dengan kerajaan Filipina.
Berikutan dengan
kejayaan ini, Malaysia sedang cuba 'menjual' peranan diplomasiya kepada
beberapa buah negara lain yang sedang menghadapi masalah yang sedemikian rupa
seperti Myanmar (isu Rohinya) dan Thailand (isu selatan Thai). Yang terkini,
Malaysia sedang berusaha sedaya upaya untuk menjadi 'perunding damai' di antara
Hamas dan Fatah di Palestin.
Tahniah kepada
Perdana Menteri Datuk Seri Najib Tun Razak, atas usaha dan keberanian beliau
untuk berusaha menjejakkan kaki ke bumi Palestin yang sedang hebat bergolak.
Sesungguhnya, kehadiran Najib pasti menjadi pembakar semangat kepada seluruh
rakyat Malaysia dan umat Islam sejagat untuk terus berjuang bagi membantu
rakyat Palestin yang ditindas oleh rejim Zionis Israel.
Pun begitu, apa yang
telah dicapai oleh Malaysia sekarang sebenarnya hanya satu permulaan kepada
satu episod baru dalam kancah dunia politik antarabangsa era globalisasi.
Apatah lagi, bagi sebuah negara kecil seperti Malaysia yang ingin mencapai
status sebagai sebuah 'negara kuasa pertengahan' (middle power state), cabaran
yang bakal dihadapinya mulai daripada sekarang dan akan datang adalah semakin
mencabar dan berliku.
'Negara kuasa
pertengahan' ialah satu konsep yang merujuk kepada status sesebuah negara yang
bukan 'besar' dan bukan 'kecil' tetapi boleh berdikari serta mampu memberikan
impak penting dalam konteks politik antarabangsa. Malaysia, pada ketika ini
sedang mempersiapkan dirinya menjadi sebuah 'negara kuasa pertengahan'.
Sememangnya, usaha
dan peranan antarabangsa Malaysia khasnya dalam menyokong idea PBB bagi
memastikan keamanan dan keselamatan dunia sejagat menerusi pendekatan
penyelesaian konflik secara aman dan tindakan multilateralisme yang dijana
menerusi platform PBB telah memperlihatkan tindakan dasar luar Malaysia sebagai
bakal sebuah 'negara kuasa pertengahan'.
Dan sekiranya status
ini berjaya dicapai oleh Malaysia, ia bakal meletakkan negara ini sebaris
dengan 'negara-negara kuasa pertengahan' yang tersohor pada ketika ini seperti
Kanada, Brazil, India, Korea Selatan, dan Jepun.
Pendekatan Wasatiyyah
yang dianjurkan oleh Malaysia dalam konteks penyelesaian konflik antarabangsa
sememangnya merupakan satu pendekatan yang baik dan bijaksana. Banyak negara
dunia telah menyambut baik pendekatan ini kerana ia bersifat sangat universal.
Jikalau melihat kepada logik akal, tiada siapa pun mahu melihat kemusnahan dan
kematian.
Ramai yang pasti
bersetuju sekiranya semua konflik dan krisis antarabangsa dapat di selesaikan
secara aman tanpa melibatkan kemusnahan dan pertumpahan darah. Tetapi
persoalannya, apakah semua pihak yang sedang berkonflik termasuk pihak-pihak
tertentu yang berkepentingan serta negara-negara kuasa besar dunia benar-benar
bersetuju dengan pendekatan ini?
Dalam hal yang
sebegini, bersikap positif dan berbaik sangka adalah sesuatu yang sangat
dialu-alukan. Tetapi kalau disingkap sejarah silam politik antarabangsa, kita
akan dapati keadaan sebaliknya sedang berlaku dan ia sangat mengecewakan.
Realitinya, dalam
konteks pengurusan dan penyelesaian konflik antarabangsa, negara-negara kuasa
besar dunia pada hari ini lebih menyukai pendekatan secara kekerasan daripada
pendekatan secara aman. Mereka lebih cenderung kepada peperangan yang sudah
pasti membawa kepada kemusnahan dunia dan kematian manusia yang tidak berdosa.
Andaian ini boleh
disokong dengan beberapa fakta yang sangat menarik untuk difikirkan bersama,
sebagai contoh:
(i) Perubahan peranan
misi pengaman antarabangsa daripada hanya misi pengaman kepada 'misi campur
tangan ketenteraan' (military intervention).
(ii) Peningkatan
krisis dan konflik antarabangsa di negara-negara yang menolak demokrasi.
(iii) Peningkatan
jumlah misi pengaman antarabangsa sama ada di bawah seliaan PBB dan agensi
bukan PBB (seperti NATO, EU dan pertubuhan-pertubuhan serantau).
(iv) Peningkatan
jumlah pengeluaran dan penjualan senjata oleh negara-negara kuasa besar dunia.
(v) Peningkatan
jumlah pembelian senjata oleh negara-negara membangun dan miskin seperti di
Afrika, Asia dan Amerika Selatan.
(vi) Sokongan kuat
sama ada oleh PBB dan negara-negara kuasa besar dunia terhadap usaha campur
tangan asing dalam konflik di negara-negara membangun (seperti di Iraq,
Afghanistan, Syria dan yang terkini di Mali).
PBB, sebagai badan antarabangsa
yang bertanggungjawab dalam hal berkaitan dengan tadbir-urus dunia sejagat
(global governance) pula semakin hari semakin hilang 'taring'nya. Hari ini,
banyak usaha misi pengaman antarabangsa yang sebelum ini diterajui oleh PBB
telah 'diswastakan' kepada agensi bukan PBB yang jelas sekali mempunyai
pelbagai kepentingan yang terselindung.
Misi pengaman
antarabangsa pada hari ini telah hilang sifat collective security dan
'multilateralismenya'. Ia tidak ubah seperti misi untuk mempertahankan kepentingan
nasional negara-negara tertentu dan berkepentingan di PBB.
Lihatlah apa yang
telah berlaku kepada misi-misi pengaman antarabangsa di beberapa buah negara
seperti Bosnia, Somalia dan Rwanda. Ia adalah antara contoh misi-misi pengaman
yang gagal sementara krisis di beberapa buah negara lain seperti di Palestin
dibiarkan berlarutan.
Banyak yang telah
ditulis oleh sarjana-sarjana Barat mengenai sikap negara-negara kuasa besar
dunia ini. Sebagai contoh, Michael Pugh dalam artikelnya 'Peacekeeping and Critical
Theory' (2004) terbitan Jurnal International Peacekeeping menulis mengenai
bagaimana peranan 'New York Orthodoxy' di PBB mencatur perkembangan politik
antarabangsa.
Robert Cox dalam
artikelnya yang bertajuk 'Critical Political Economy' (1995) menulis mengenai
bagaimana institusi kewangan antarabangsa mengatur dan memanipulasi sistem
ekonomi antarabangsa supaya lebih menguntungkan negara-negara kuasa besar dunia
dan menjadikan negara-negara lain yang bukan Barat untuk kekal menanggung
hutang yang tinggi.
Mark Duffield pula
dalam bukunya yang bertajuk 'Global Governance and the New Wars: The Merging of
Development and Security' (2001) mengatakan bahawa sebenarnya isu global pada
hari ini bukanlah sangat mengenai isu terrorisme tetapi sebalik isu bagaimana negara-negara
kuasa besar dunia dapat menyuntik fahaman liberalisme dan demokrasi serta
membentuk jaringan konflik yang tidak liberal ke seluruh pelosok dunia khasnya
di negara-negara yang bukan Barat.
Demikianlah sikap
'talam dua muka' (double-standard) negara-negara kuasa besar dunia terhadap
negara-negara lain dalam konteks politik antarabangsa semasa. Ini sebenarnya
menjadi satu cabaran besar bagi sebuah negara kecil seperti Malaysia untuk
menempatkan dirinya sebagai bakal 'negara kuasa pertengahan' berbekalkan
prinsip Wasatiyyah.
Semoga Malaysia
berjaya menjadi sebuah negara contoh yang gigih berusaha dengan segala
kemampuan yang ada demi memastikan keamanan dan keselamatan dunia sejagat
terpelihara daripada 'ancaman' negara atau pihak yang berkepentingan ini.
Sumber : Utusan
Malaysia
Tarikh : 30 Januari
2013
Tiada ulasan:
Catat Ulasan