Bahang Perubahan Iklim
Oleh ISMAIL HASHIM YAHAYA
Belum pun bermulanya Sidang Kemuncak Perubahan Iklim anjuran Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) pada 7-18 Disember ini di Copenhagen, Denmark, bahangnya sudah terasa di kalangan 192 negara (termasuk Malaysia) yang akan menghadirinya. Negara-negara anggota Komanwel di Mesyuarat Ketua-Ketua Kerajaan Komanwel (CHOGM) 2009 yang berakhir baru-baru ini telah memberikan isyarat jelas akan keinginan kuat perkumpulan itu untuk melihat persidangan perubahan iklim PBB menghasilkan satu perjanjian yang terikat daripada segi undang-undang. Mereka berpendapat bahawa jika sekadar pakatan iklim yang berasaskan ikatan politik, ia tidak memadai kerana adalah sukar untuk menentukan tahap kesungguhan di kalangan negara-negara maju.
Perdana Menteri Datuk Seri Najib Tun Razak pada satu sesi perbincangan mengenai perubahan iklim berkata banyak negara anggota Komanwel terutamanya negara-negara membangun pulau kecil menjadi mangsa perubahan iklim. Dalam pencelahan mereka, sebilangan mereka menyatakan bahawa jika pemanasan global berterusan, rangkaian kepulauan mereka pasti akan terbenam. "Bagi mereka, ia bukan hanya sekadar masalah, ia adalah soal hidup dan mati," kata Najib kepada wartawan Malaysia pada hari pertama sidang kemuncak yang dirasmikan oleh Ratu England, Ratu Elizabeth II. Bahkan mesyuarat demi mesyuarat diadakan daripada rundingan perubahan iklim di Bonn, Jerman pada 1-12 Jun dan disambung semula pada 10-14 Ogos 2009, kemudian diteruskan di Bangkok, Thailand yang diadakan 28 September - 9 Oktober sehingga yang terakhir sebelum sidang kemuncak diadakan di Barcelona, Sepanyol pada 2-6 November 2009. Banyak persoalan yang timbul terutamanya isu pengurangan penggunaan bahan karbon dioksida dan komitmen negara maju. Tetapi adakah sidang ini merupakan peluang terakhir menyelamatkan bumi sebagaimana diuar-uarkan?
Laporan daripada Rangkaian Dunia Ketiga (TWN), sebuah pertubuhan bukan kerajaan yang berpusat di Pulau Pinang menyatakan rundingan terakhir anjuran PBB yang diadakan di Barcelona pada awal November lepas tidak menunjukkan sebarang kemajuan bermakna dan hanya membawa lebih banyak kebuntuan kepada isu-isu penting yang dirundingi. Peserta Persidangan Rangka Kerja PBB ke atas Perubahan Iklim (Parties to the UN Framework Convention on Climate Change atau UNFCCC) gagal merapatkan perbezaan antara negara maju dan membangun. Namun dari suatu sisi, rundingan di Barcelona membantu negara-negara anggota memperjelaskan pendirian dan membolehkan mereka membuat keputusan dalam isu-isu penting di Copenhagen nanti. Ini termasuklah menubuhkan dana yang dipertanggungjawab di bawah UNFCCC dan sebuah badan yang akan memutuskan isu pemindahan teknologi. Namun perbezaan dalam beberapa isu penting dan utama masih tidak berubah yang tidak membawa petanda positif kepada sidang kemuncak di Copenhagen.
Pertama isu Protokol Kyoto, perjanjian di bawah UNFCCC yang merupakan isu keterikatan undang-undang dalam sasaran pengurangan bahan keluaran gas rumah hijau untuk negara maju. Namun daripada media menunjukkan hampir kesemua negara maju memutuskan untuk mengabaikan Protokol Kyoto dan perkara ini dilihat dalam rundingan di Bangkok pada awal Oktober dan disahkan di Barcelona. Mereka mengelak bertanggungjawab mengikut keterikatan undang-undang seperti dalam Protokol Kyoto (KP) dan melengah-lengah masa dengan mahu menubuhkan perjanjian baru pula. Negara-negara membangun menjelaskan dalam rundingan di Bangkok bahawa mereka tidak akan menerima sebarang penubuhan perjanjian baru dan negara maju harus kekal dengan KP dan berunding dengan serius di Copenhagen ke arah komitmen kedua (yang bermula pada 2013) untuk pengurangan bahan keluaran seterusnya.
Kedua, negara maju tidak begitu komited dengan pengurang bahan keluaran. Negara membangun mahukan pengurangan agregat sekurang-kurangnya sebanyak 40 peratus menjelang 2020 berbanding dengan 1990. Angka terkini daripada data UNFCCC menunjukkan komitmen negara maju hanya berkisar antara 11-23 peratus dan 11-17 peratus (tidak termasuk Amerika Syarikat). Negara sedang membangun begitu kecewa dengan komitmen negara maju yang tidak membentuk asas kepada hasil yang memulihara alam sekitar pada sidang kemuncak di Copenhagen nanti. Ketiga, usaha-usaha yang dilakukan dalam pengurangan bahan keluaran sentiasa mempertanggungjawab negara membangun dan miskin. Ini adalah suatu perlanggaran kepada prinsip-prinsip dan peruntukan-peruntukan UMFCC dan Pelan Tindakan Bali yang diamalkan pada 2007. Negara maju di sesi rundingan di Barcelona bercadang mengaburkan perbezaan antara perbezaan tanggungjawab pengurang bahan keluaran yang terikat dengan undang-undang oleh negara maju dengan pengurangan bahan keluaran yang didukung wang dan teknologi oleh negara membangun dan miskin.
Usaha-usaha yang dilakukan termasuklah meminta negara membangun dan miskin mematuhi prosedur pengesahan dan pelaporan bahan keluaran yang sama dengan negara maju. Mereka juga inginkan negara membangun yang "maju" mematuhi sasaran pengurangan bahan keluaran yang sama. Ini adalah di antara usaha-usaha yang dilakukan negara maju dan ternyata ia tidak dipersetujui dalam sesi rundingan di Bali atau tidak terdapat dalam mana-mana peruntukan UNFCC. Dalam isu berhubung dengan pemindahan teknologi, terdapat keengganan daripada pihak negara maju untuk menubuhkan sebuah badan eksekutif di bawah payung UNFCCC bagi memutuskan isu-isu berhubung teknologi dan kesan daripada pemindahan teknologi. Sebuah kumpulan penasihat yang dicadangkan negara maju masih tidak mencukupi kerana tidak banyak perkembangan mengenai pemindahan teknologi yang dicapai. Kelima, terdapat perbezaan antara "wawasan yang dikongsi" dan matlamat jangka panjang sejagat untuk pengurangan bahan keluaran. Sesetengah negara maju mengesahkan cadangan untuk pemotongan bahan keluaran sebanyak 50 peratus menjelang 2050 berbanding dengan 1990. Namun apa yang tidak dinyatakan ialah ini mengkehendaki negara membangun untuk memotong sebanyak 20 peratus dalam syarat mutlak dan 60 peratus dalam syarat per kapita.
Nampaknya beban pemotongan lebih kurang tetapi bagaimana dengan isu pemindahan teknologi dan kewangan yang membolehkan negara membangun berkembang. Tiada komitmen daripada negara maju. Jumlah bantuan dari segi kewangan haruslah dibincangkan dan diselesaikan dahulu sebelum sebarang pemotongan bahan keluaran di pihak negara membangun. Sanggupkah negara maju melaksanakan tanggungjawab ini? Perkara-perkara di atas ini adalah beberapa isu yang harus diselesaikan jika Sidang Kemuncak Copenhagen ini ingin mencapai kejayaannya. Walaupun apa pun hasil atau keputusannya sama ada perjanjian sepenuhnya antara negara maju dan membangun atau rangka kerja perjanjian atau keputusan meneruskan perundingan dengan protokol dan sidang perubahan iklim lain, aspek-aspek alam sekitar, ekuiti dan keseimbangan Utara-Selatan (negara maju dan membangun) harus diberikan perhatian sewajarnya. Tidak keterlaluan jika dikatakan ini peluang untuk kita menyelamatkan bumi.
PENULIS adalah pensyarah di Pusat Pengajian Komunikasi, Universiti Sains Malaysia
Oleh ISMAIL HASHIM YAHAYA
Belum pun bermulanya Sidang Kemuncak Perubahan Iklim anjuran Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) pada 7-18 Disember ini di Copenhagen, Denmark, bahangnya sudah terasa di kalangan 192 negara (termasuk Malaysia) yang akan menghadirinya. Negara-negara anggota Komanwel di Mesyuarat Ketua-Ketua Kerajaan Komanwel (CHOGM) 2009 yang berakhir baru-baru ini telah memberikan isyarat jelas akan keinginan kuat perkumpulan itu untuk melihat persidangan perubahan iklim PBB menghasilkan satu perjanjian yang terikat daripada segi undang-undang. Mereka berpendapat bahawa jika sekadar pakatan iklim yang berasaskan ikatan politik, ia tidak memadai kerana adalah sukar untuk menentukan tahap kesungguhan di kalangan negara-negara maju.
Perdana Menteri Datuk Seri Najib Tun Razak pada satu sesi perbincangan mengenai perubahan iklim berkata banyak negara anggota Komanwel terutamanya negara-negara membangun pulau kecil menjadi mangsa perubahan iklim. Dalam pencelahan mereka, sebilangan mereka menyatakan bahawa jika pemanasan global berterusan, rangkaian kepulauan mereka pasti akan terbenam. "Bagi mereka, ia bukan hanya sekadar masalah, ia adalah soal hidup dan mati," kata Najib kepada wartawan Malaysia pada hari pertama sidang kemuncak yang dirasmikan oleh Ratu England, Ratu Elizabeth II. Bahkan mesyuarat demi mesyuarat diadakan daripada rundingan perubahan iklim di Bonn, Jerman pada 1-12 Jun dan disambung semula pada 10-14 Ogos 2009, kemudian diteruskan di Bangkok, Thailand yang diadakan 28 September - 9 Oktober sehingga yang terakhir sebelum sidang kemuncak diadakan di Barcelona, Sepanyol pada 2-6 November 2009. Banyak persoalan yang timbul terutamanya isu pengurangan penggunaan bahan karbon dioksida dan komitmen negara maju. Tetapi adakah sidang ini merupakan peluang terakhir menyelamatkan bumi sebagaimana diuar-uarkan?
Laporan daripada Rangkaian Dunia Ketiga (TWN), sebuah pertubuhan bukan kerajaan yang berpusat di Pulau Pinang menyatakan rundingan terakhir anjuran PBB yang diadakan di Barcelona pada awal November lepas tidak menunjukkan sebarang kemajuan bermakna dan hanya membawa lebih banyak kebuntuan kepada isu-isu penting yang dirundingi. Peserta Persidangan Rangka Kerja PBB ke atas Perubahan Iklim (Parties to the UN Framework Convention on Climate Change atau UNFCCC) gagal merapatkan perbezaan antara negara maju dan membangun. Namun dari suatu sisi, rundingan di Barcelona membantu negara-negara anggota memperjelaskan pendirian dan membolehkan mereka membuat keputusan dalam isu-isu penting di Copenhagen nanti. Ini termasuklah menubuhkan dana yang dipertanggungjawab di bawah UNFCCC dan sebuah badan yang akan memutuskan isu pemindahan teknologi. Namun perbezaan dalam beberapa isu penting dan utama masih tidak berubah yang tidak membawa petanda positif kepada sidang kemuncak di Copenhagen.
Pertama isu Protokol Kyoto, perjanjian di bawah UNFCCC yang merupakan isu keterikatan undang-undang dalam sasaran pengurangan bahan keluaran gas rumah hijau untuk negara maju. Namun daripada media menunjukkan hampir kesemua negara maju memutuskan untuk mengabaikan Protokol Kyoto dan perkara ini dilihat dalam rundingan di Bangkok pada awal Oktober dan disahkan di Barcelona. Mereka mengelak bertanggungjawab mengikut keterikatan undang-undang seperti dalam Protokol Kyoto (KP) dan melengah-lengah masa dengan mahu menubuhkan perjanjian baru pula. Negara-negara membangun menjelaskan dalam rundingan di Bangkok bahawa mereka tidak akan menerima sebarang penubuhan perjanjian baru dan negara maju harus kekal dengan KP dan berunding dengan serius di Copenhagen ke arah komitmen kedua (yang bermula pada 2013) untuk pengurangan bahan keluaran seterusnya.
Kedua, negara maju tidak begitu komited dengan pengurang bahan keluaran. Negara membangun mahukan pengurangan agregat sekurang-kurangnya sebanyak 40 peratus menjelang 2020 berbanding dengan 1990. Angka terkini daripada data UNFCCC menunjukkan komitmen negara maju hanya berkisar antara 11-23 peratus dan 11-17 peratus (tidak termasuk Amerika Syarikat). Negara sedang membangun begitu kecewa dengan komitmen negara maju yang tidak membentuk asas kepada hasil yang memulihara alam sekitar pada sidang kemuncak di Copenhagen nanti. Ketiga, usaha-usaha yang dilakukan dalam pengurangan bahan keluaran sentiasa mempertanggungjawab negara membangun dan miskin. Ini adalah suatu perlanggaran kepada prinsip-prinsip dan peruntukan-peruntukan UMFCC dan Pelan Tindakan Bali yang diamalkan pada 2007. Negara maju di sesi rundingan di Barcelona bercadang mengaburkan perbezaan antara perbezaan tanggungjawab pengurang bahan keluaran yang terikat dengan undang-undang oleh negara maju dengan pengurangan bahan keluaran yang didukung wang dan teknologi oleh negara membangun dan miskin.
Usaha-usaha yang dilakukan termasuklah meminta negara membangun dan miskin mematuhi prosedur pengesahan dan pelaporan bahan keluaran yang sama dengan negara maju. Mereka juga inginkan negara membangun yang "maju" mematuhi sasaran pengurangan bahan keluaran yang sama. Ini adalah di antara usaha-usaha yang dilakukan negara maju dan ternyata ia tidak dipersetujui dalam sesi rundingan di Bali atau tidak terdapat dalam mana-mana peruntukan UNFCC. Dalam isu berhubung dengan pemindahan teknologi, terdapat keengganan daripada pihak negara maju untuk menubuhkan sebuah badan eksekutif di bawah payung UNFCCC bagi memutuskan isu-isu berhubung teknologi dan kesan daripada pemindahan teknologi. Sebuah kumpulan penasihat yang dicadangkan negara maju masih tidak mencukupi kerana tidak banyak perkembangan mengenai pemindahan teknologi yang dicapai. Kelima, terdapat perbezaan antara "wawasan yang dikongsi" dan matlamat jangka panjang sejagat untuk pengurangan bahan keluaran. Sesetengah negara maju mengesahkan cadangan untuk pemotongan bahan keluaran sebanyak 50 peratus menjelang 2050 berbanding dengan 1990. Namun apa yang tidak dinyatakan ialah ini mengkehendaki negara membangun untuk memotong sebanyak 20 peratus dalam syarat mutlak dan 60 peratus dalam syarat per kapita.
Nampaknya beban pemotongan lebih kurang tetapi bagaimana dengan isu pemindahan teknologi dan kewangan yang membolehkan negara membangun berkembang. Tiada komitmen daripada negara maju. Jumlah bantuan dari segi kewangan haruslah dibincangkan dan diselesaikan dahulu sebelum sebarang pemotongan bahan keluaran di pihak negara membangun. Sanggupkah negara maju melaksanakan tanggungjawab ini? Perkara-perkara di atas ini adalah beberapa isu yang harus diselesaikan jika Sidang Kemuncak Copenhagen ini ingin mencapai kejayaannya. Walaupun apa pun hasil atau keputusannya sama ada perjanjian sepenuhnya antara negara maju dan membangun atau rangka kerja perjanjian atau keputusan meneruskan perundingan dengan protokol dan sidang perubahan iklim lain, aspek-aspek alam sekitar, ekuiti dan keseimbangan Utara-Selatan (negara maju dan membangun) harus diberikan perhatian sewajarnya. Tidak keterlaluan jika dikatakan ini peluang untuk kita menyelamatkan bumi.
PENULIS adalah pensyarah di Pusat Pengajian Komunikasi, Universiti Sains Malaysia
Tiada ulasan:
Catat Ulasan